Regiobeeld biedt interessante blik op transformatieopgave van Zaanstreek-Waterland

Zaanstreek-Waterland is een landelijke regio bestaande uit zeven gemeenten met twee steden. De regio heeft circa 340.800 inwoners. Waarvan er 157.170 in Zaanstad wonen en 92.240 in Purmerend. De overige inwoners wonen in de gemeenten: Edam - Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Waterland en Wormerland. De inwoners van Zaanstreek Waterland zijn divers en dynamisch. Ze zijn trots op hun lokale cultuur en gemeenschap en hechten waarde aan tradities

Conclusies en transformatieopgave

In het regiobeeld zijn de belangrijkste conclusies:

• Vergrijzing in de regio is hoger dan landelijk gemiddeld
• In Zaanstad, Purmerend, Waterland en Wormerland neemt het aantal alleenstaande huishoudens meer toe dan in de rest van Nederland
• Per gemeente verschilt het percentage inwoners met een migratieachtergrond. Afhankelijk daarvan is een op maat gemaakte preventieaanpak nodig om verschillende doelgroepen te bereiken. Zaanstad het hoogst met 35% niet-westers.
• Aandeel laaggeletterden iets lager dan landelijk gemiddelde. (Sterke) laaggeletterdheid meest voorkomend in Zaanstad gevolgd door Wormerland
• Een kwart van de jongeren en de helft van de volwassenen heeft overgewicht.
• Verhoogde kans op psychische klachten vooral bij (jong)volwassenen en met name in Zaanstad en Oostzaan t.o.v. heel Nederland.
• Opvallend is het percentage jongvolwassenen dat er wel eens tot vaak aan denkt om een einde te maken aan het leven. Daarnaast is het percentage jongvolwassenen dat wel eens tot vaak suïcide gedachten heeft ook een stuk hoger dan het percentage volwassenen en senioren.
• 36% meer kans op baarmoederhalskanker in Zaanstad

Wat is de transformatie opgave?

• Vergrijzing omarmen, kansen benutten: in Zaanstreek Waterland is de vergrijzing hoger dan landelijk gemiddeld.
• Zorg voor de zorgende; mantelzorg met aandacht: de mantelzorgdruk in de regio is hoog en het potentieel neemt af.
• Werk in Zaanstreek-Waterland: Zaanstreek-Waterland is een regio met hoge arbeidstekorten die in de toekomst verder toenemen.
• Gezond en Veerkrachtig leven: om de toename van zorgvragen te beperken moet de regio inzetten op fysieke en mentale gezondheid van inwoners.
• Samen groeien voor een krachtige jeugd: de vraag naar jeugdhulp is (net als landelijk) in de regio hoog en in de toekomst zal de vraag sterk toenemen.
• Aandacht voor diversiteit tussen en binnen gemeentes: de regio bestaat uit diverse gemeentes met verschillende problematiek; maatwerk per gemeente is vereist.

Betrokken partijen zijn begin mei gestart: Zilveren Kuis, gemeentes Purmerend, Wormerland, Edam Volendam, Waterland, Landsmeer, Zaanstad en Oostzaan. Diverse (openbare) bronnen en relevante data verzameld en geanalyseerd. Sigra leverde de arbeidsmarktinformatiedata aan. Vervolgens zijn er interviews gehouden met een aantal geselecteerde (zorg)partijen uit de regio om deze data te duiden en het beeld ook vanuit dat perspectief aan te vullen. 

Niet alle (zorg) partijen konden omwille van de tijd geïnterviewd worden. Bovenstaande betrokkenen hebben geprobeerd een zo groot mogelijk deel van de organisaties te betrekken door hen op de hoogte te houden van het proces, concepten toe te sturen en een vragenuur te organiseren. 

Wat is de volgende stap?

Gemeenten en Zilveren Kruis gaan, in afstemming met zorg- en welzijnspartijen, aan de slag om de inzichten uit het regiobeeld om te zetten naar een regioplan. Het regioplan is uiterlijk 1 januari 2024 gereed.